Modul Pengajian Tasawwuf: Maqam Yakkn

MODUL PENGAJIAN TASAWWUF: MAQAM YAKIN

Berpandukan Ajaran Shaykh Muhammad Ibn al-Habib & Shaykh Abdalqadir as-Sufi

PENGENALAN

Modul ini menghimpunkan ajaran utama dua tokoh besar Tariqah Darqawiyyah–Shadhiliyyah:

1. Shaykh Muhammad Ibn al-Habib (w. 1972) – Imam pembaharu tasawuf Maghribi, penyusun Diwan Shaykh Ibn al-Habib yang sarat dengan pengajaran yakin, mahabbah, tawakkal, dan fana’.
2. Shaykh Abdalqadir as-Sufi (w. 2021) – Mujaddid zaman moden yang menzahirkan tasawuf melalui amal muamalat Islam, adab, futuwwah, dan kehidupan bermasyarakat.

Modul ini memberi kefahaman praktikal dan operasional mengenai:

• Maqam yakin menurut Ibn al-Habib
• Penyempurnaan yakin melalui adab, futuwwah, amal zahir dan batin menurut Shaykh Abdalqadir
• Penghayatan yakin dalam kehidupan moden

BAHAGIAN 1: ASAS MAQAM YAKIN MENURUT SHAYKH MUHAMMAD IBN AL-HABIB

Dalam Diwan, beliau sering mengulang tema: yakin → tawakkal → taslim → fana’ → baqa’.

Beliau membahagikan perjalanan yakin dalam beberapa maqam praktikal:

1. TAUBAH – Gerbang Yakin Pertama

Makna menurut Ibn al-Habib:

Membersihkan hati daripada dosa, sifat mazmumah, dan lintasan selain Allah.

Dalil:

“Wahai orang beriman, bertaubatlah kepada Allah dengan taubat nasuha.” (At-Tahrim 66:8)

Praktikal:

• Muhasabah harian
• Taubat istighfar 70 atau 100 kali
• Menjauhi maksiat zahir & batin (ghibah, riya’, ujub)

2. ZUHUD – Bebas Dari Kebergantungan

Zuhud bukan bererti meninggalkan dunia, tetapi memutuskan hati daripada sandaran selain Allah.

Shaykh Ibn al-Habib menegaskan:

“Zuhud adalah meninggalkan apa yang melalaikanmu daripada Allah.”

Tanda zuhud:

1. Tidak bergantung pada makhluk
2. Tidak mencari kemuliaan selain daripada Allah
3. Tidak gelisah bila diuji

3. ISLAH PERBUATAN – Meninggalkan Haram, Mengambil Halal

Ibn al-Habib menyebut bahawa yakin tidak akan tegak tanpa halal.

Fokus:

• Meninggalkan perkara haram sepenuhnya
• Meninggalkan syubhah sejauh mungkin
• Menguatkan amal wajib

4. RAJA’ (Harapan) – Cahaya Dalam Hati

Ibn al-Habib kerap menyebut tema harap kepada Allah tanpa melihat amal sendiri.

Perumpamaan beliau:

“Hamba yang yakin melihat kepada janji Tuhannya, bukan kepada amalnya.”

5. SYUKUR – Maqam Yakin Paling Tinggi

Dalam Diwan, beliau menempatkan syukur sebagai taaj al-yaqin – mahkota yakin.

Tanda syukur:

• Melihat nikmat daripada Allah, bukan dari usaha
• Mengguna nikmat untuk taat
• Tidak mengeluh atas takdir

BAHAGIAN 2: AJARAN SHAYKH ABDALQADIR AS-SUFI TENTANG MAQAM YAKIN

Shaykh Abdalqadir menyempurnakan ajaran tasawuf dengan penekanan yang sangat penting:

“Yakin tidak sah tanpa amal. Adab adalah nyawa yakin.”

Beliau menggariskan empat komponen yakin:

1. YAKIN MELALUI ADAB

Adab ialah asas Tariqah Darqawiyyah.

Shaykh sering menegaskan:

“Adab mendahului ilmu, dan adab mendahului yakin.”

Contoh adab yang membina yakin:

• Adab dengan Allah (menjaga solat, muraqabah)
• Adab dengan Rasul (sunnah zahir & batin)
• Adab dengan guru (taslim, hormat)
• Adab dengan jamaah (ukhuwah, tidak menyakiti)

Adab menjadikan hati stabil, lalu memudahkan yakin berakar.

2. YAKIN MELALUI FIQH MUAMALAT

Menurut Shaykh Abdalqadir, kejatuhan umat moden ialah kerana meninggalkan:

• Wang berasaskan komoditi seperti emas perak
• akad jual beli sebenar
• muamalat tanpa riba

Beliau menulis:

“Tiada yakin selagi manusia bergantung kepada sistem batil.”

Inti ajaran:

• Yakin menuntut tawakkal rizki yang sebenar
• Tawakkal rizki hanya sah jika tidak terikat riba
• Muamalat Islam adalah sebahagian dari tasawuf

3. YAKIN MELALUI FUTUWWAH

Futuwwah = keberanian jiwa.

Ini adalah unsur penting dalam ajaran Shaykh Abdalqadir.

Ciri futuwwah:

• Berani berkata benar
• Berani beramal
• Berani memikul tanggungjawab jamaah
• Sedia membantu tanpa syarat

Tanpa futuwwah, yakin akan menjadi teori.

4. YAKIN MELALUI JAMAAH

Shaykh sangat menekankan amal dalam jamaah.

“Kamu tidak boleh sampai kepada Allah secara bersendirian.”

Fadhilat jamaah:

• Menguatkan istiqamah
• Membersihkan ego
• Mendatangkan nur yakin melalui
  majlis dzikir, sohbah, khidmat & muroqobah

BAHAGIAN 3: INTEGRASI AJARAN IBN AL-HABIB & SHAYKH ABDALQADIR DALAM MODUL AMALI

LANGKAH 1 — Pembersihan Hati (Tazkiyah)

• Taubat harian
• Istighfar
• Tinggalkan haram & syubhah

LANGKAH 2 — Pembinaan Adab

• Adab solat
• Adab sunnah
• Adab dengan guru
• Adab sesama ikhwan

LANGKAH 3 — Pengukuhan Zuhud & Tawakkal

• Latihan melepaskan ketergantungan
• Praktik muamalat halal
• Kurangkan kebergantungan pada sistem batil

LANGKAH 4 — Pembinaan Futuwwah

• Tugasan khidmat
• Latihan keberanian hati
• Amanah & tanggungjawab

LANGKAH 5 — Pengukuhan Syukur

• Diari syukur
• Zikir syukur
• Menggunakan nikmat untuk amal

BAHAGIAN 4: PRAKTIK HARIAN (MINIMAL 15 MINIT)

1. Istighfar 100 kali
2. Surah Al-Ikhlas 3x
3. Selawat 100 kali
4. Zikir La ilaha illallah 200–500 kali
5. Muraqabah 3 minit: melihat hati hanya bergantung pada Allah

BAHAGIAN 5: OBJEKTIF HASIL PEMBELAJARAN

Pelajar modul ini mampu:

• Memahami maqam yakin menurut Ibn al-Habib
• Mengamalkan adab dan futuwwah menurut Shaykh Abdalqadir
• Menjalankan tasawuf dalam kehidupan sebenar
• Membangun yakin yang teguh melalui amal, bukan teori
• Bertauhid secara zahir dan batin

Professor Dr Zuhaimy Ismail